Haziran enflasyon ve buna bağlı değişimlere, MB olası faiz kararına, geleceğe bakarak, biraz ekonomi, Türkiye.
TÜİK Aylık %1,37 Yıllık %35,05
ENAG Aylık %3,05 Yıllık %68,68
Buna göre;
memur ve memur emeklilerinin maaşlarındaki artış %15,57
SSK ve bağ-kur emeklilerinin artış oranı ise %16,67 oldu.
En düşük memur maaşı 47.522 tl oldu.
Özel sektörde milyonlarca eğitimli genç ortalama 30.000 tl aylık maaş ile çalışıyor.
Eğer en düşük emekli aylığı %16,67 oranında artırılırsa, şu anda 14.469 TL seviyesinde olan maaş, 2.412 TL’lik artışla birlikte 16.881 TL’ye yükselecek.
Asgari ücret ise 22.104 TL’de kaldı.
Enflasyonu artıracağı düşüncesiyle asgari ücrete dokunulmayacak.
Asgari ücretli için çok zor bir gelecek 6 ay olacak.
Tüik’in aylık enflasyonu %1,37 ile beklentilerin altında çıktı. Oysa haziran ayı enflasyon beklentisi %1,6-1,8 civarındaydı.
Gıda enflasyonu düşük çıktı. Çarpanı da yüksek olduğundan haziran enflasyonunu düşük gösterdi. Bu da emeklinin yeni maaşını yaklaşık %0,4 olumsuz etkiledi. Ki bu hesap Tüik’e göredir.
Konut, ulaştırma ve hizmet / yeme, içme enflasyonu artıran faktörlerdi.
Özellikle eğitim ücretlerinin enflasyonu çok artırdığı kesin. Hizmet ve eğitim fiyatlarının ( Avrupa’nın en pahalı eğitimi bizde ) düşmesi, düşürülmesi mümkün ve şart.
Konut enflasyonu artmaya devam edecek.
Kiralar, gayri menkul satış fiyatları sadece enflasyona bağlı değildir. Üretim, konut açığı, işçilik, inşaat maliyetleri, inşaat paylaşım ( arsa sahibi / müteaahhit ) oranları na da bağlıdır. Yeni kiralık konutlara talep devam edecek.
Fiyatlar; yapısal reformlar ve üretim, girdi, işçilik maliyetlerinin zaman içinde azalmasına bağlı uzun dönemde düşecektir.
İsrail, İran geriliminin kısa sürmesi iyi oldu.
Petrol fiyatları önce arttı ve sonra düşerek 68 usd / varil rakamlarına geldi.
Bu daha da artabilecek cari açığı biraz frenleyecek. Enerji fiyatlarının da artmaması gerek.
Borsa iyi durumda. Yabancılar sadece geçen hafta 248 milyon dolarlık hisse aldı. Artış devam ediyor. Bu iyi.
Sanayi üretimi düştü. Zorlanan sanayici yaşayabilmek için karlılığını düşürecek.
Dış ticaret açığı arttı,
Turizm geliri eski yıllarda açığı kapatıyordu.. Cari açığın büyük olması ve 2025 turizm gelirlerimizin açığı kapatacak derece artmaması sıkıntı.
Sıkı para politikası ve dövize fren yapılması, enflasyon için iyi olsa da ihracatçı için olumsuzluğunu devam ettiriyor. İçerde maliyeti artan ürünü, döviz fiyatı artmadığından daha yüksek miktarda döviz ile satmaya çalışmak dışarda rekabette zorlanıyor ihracatçı. İhracat kayıpları yaşanıyor.
Ülkemizde yapısal reformlar, ürün zenginlemesi / çeşitlemesi yapmadığımız sürece dış açık artarak devam edecek iken bir de mevcut sıkılaştırma ilave zarar veriyor.
Merkez Bankası SWAP hariç 28,4 milyar usd net döviz rezervine ( Bu hafta 1,8 milyar usd düşmüştü ) sahipken, satarak ta döviz artışını frenlemesi mümkün değil. Ekonominin devamı için diğer konularda güçlü kalmak zorunluluğu var.
TCMB faiz oranı ile Tüfe arasında 11 puan fark var. Bunun biraz daraltılması beklenir. Dolayısıyla faiz oranının az da olsa düşmesi gerek.
Ancak diğer taraftan merkez bankası sıkı para politikasından vazgeçmek istemiyor, bankaları güçlü kılmaya devam etmek istiyor, kredi kolaylıkları zor görünüyor.
Yüksek faiz, kredi maliyeti ve yatırım için en büyük engeldir.
Kredi musluklarının açılması, piyasadaki paranın artması, talebin ve aynı zamanda yine fiyatların artmasına sebep. Ki bu istenmiyor.
Sonuçta ticaretin genişlemesi, büyümesi mümkün olmayacak.
Bu durumda ekonomimin de büyümesini 2025 sonu, hatta 2026’da beklemek zor. Enflasyonu bu yıl sonunda %30 civarı, 2026 sonunda %20 altına indirme hedefini de düşünürsek piyasa böyle devam edecek, parasızlık ve özellikle orta / alt gelir gruplarının, emekli, asgari ücretlinin sıkıntısı sürecek.
MB enflasyonu düşürmeyi yıllara yaysa da, sıkı para politikası uygulasa da, MB faiz oranını az miktar da düşürerek, bu ay %35 ve biraz altı olması ve devamında da her ay belli / kontrollü oranlarda azaltmaya devam etmesi gerekir diye düşünüyorum. Faiz ile enflasyon makası yıl sonuna doğru daraltılmalı. Döviz artış riskini de çok fazla satın almadan.
İhtiyacınızı alın, riskli işler yapmayın, ancak ilini bilenler için, yatırım için de en ideal zaman olduğunu belirteyim. Extra kazanç zamanı.
Karlı, yatırımlık bulduğunuz şeyleri satın alın, ki çok fırsatlar çıkacak.
Türkiye’de gelir dengesi bozulmaya devam edecek. Hesabını bilen, karlı alım / satım / ticaret yapan daha da çok kazanacak.
Güzel günler dileğimle,
Mustafa Bayram Aksoylu
Gayrimenkul, Yatırım Danışmanı / İktisatçı
0532 3414915
03072025