ÇAY-KUR’U DİZE GETİRMEKLE UĞRAŞMAYIN, SEKTÖRÜ DÜZENE SOKUN

Makale:Adnan ONAY

 

Sektör zora girdiğinde her zaman birilerinin aklına ÇAY-KUR gelir. Kural yine değişmedi ve kampanyanın sona ermesiyle birlikte ÇAY-KUR’a salvolar başladı. Haliyle kurumun Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim de topun ağızında..

 

Defalarca yazdım: Bu sektörde sektörel dengesizlikler ve üretim kapasitesi fazlalığı var. ÇAY-KUR’un çok yaş çay satın alması, özel sektörün az çay satın alması, dolayısıyla pazar kaybedip bazılarının zamanla iflasa sürüklenmesi demek.

 

ÇAY-KUR Bölgede çeşitli sosyal sorumluluklar üstlendiği için devlet tarafından destekleniyor. ÇAY-KUR taban fiyattan çay alıp üreticiden satın aldığı yaş çayın bedelini kuru çayı satmayı beklemeden kısa sürede ödüyor. Ödemeleri de kredi ile yapıyor. Sonrasında ise kuru çayı satarak kredi borçlarını ödüyor. Bu bir devlet politikası ve sistem ben bildim bileli böyle işliyor. Bu AK Parti iktidarı öncesinde de benzer şekildeydi.

 

Özel sektörün ÇAY-KUR gibi devlet tarafından bu şekil gözetilmesi mümkün değil. O nedenle özel sektör haksız rekabet şartlarından şikayet ediyor, devletten ucuz kredi ve teşvik oranlarının artırılmasını istiyor. Talepleri yeterince karşılanmayınca da bu kez üreticilerden ucuz çay alma veya uzun vadeli ödeme yolunu seçiyor. Bu ise üreticinin ÇAY-KUR’a daha çok yönelmesine yol açıyor. Üretici bütün çayın ÇAY-KUR tarafından alınması için ÇAY-KAR üzerinde çeşitli baskı mekanizmaları kuruyor.

 

Sonuçta; ÇAY-KUR fazla yaş çay satın alınca özel sektörün alabileceği yaş çay azalıyor, böylece özel sektör pazar kaybına uğruyor. Bunu engellemek için de kimi özel sektörler ÇAY-KUR’un kapısına dayanıyor ve ÇAY-KUR’un kendilerine ucuz çay satmasını istiyor.

Kredi borçlarını kapatmak için kuru çayını maliyetinin üzerinde satmaya çalışan ÇAY-KUR ise buna direndikçe de özel sektörün hedefi haline geliyor.

 

Burada şu sanılmasın; “özel sektör ÇAY-KUR’dan ucuz kuru çay satın alıp büyük kâr elde ediyor.”

Hayır durum böyle değil. Zira, özel sektörün kuru çay satış fiyatları ÇAY-KUR fiyatlarının oldukça altında. Pazardaki müşteri portföyleri bu şekil oluşmuş olduğu için ÇAY-KUR seviyesinde fiyattan paketli çay satış onlar için pazar kaybı demek..

 

Aynı şekilde; pazar payını büyütmek ve elindeki kuru çay ile kredi borçlarını ödeyip, kâra geçmek isteyen ÇAY-KUR da kuru çayını en iyi fiyatlarla satmak istiyor..

 

ÇAY-KUR’un elinde 150 bin tonun üzerinde kuru çay var. Felaket tellallarının öne sürdükleri gibi ÇAY-KUR’un konkordatoluk bir durumu yok. Bankalara olan kredi borcu 20 milyar civarında olup kuru çay karşılığı bunun oldukça üzerinde. Üstelik bildiğim kadarıyla SSK ve Beyanname KDV borçu da yok. O nedenle durup durup boş yere fırtına koparmaya gerek yok..!

 

Bütün bunların ana nedeni: sektörün tümünü düzenleyen şartlara uygun yeni bir çay kanunu yapılmamış olması.

Eğer, mevcut sorunları dikkate alan yasal çözüm yolları aranmazsa bu sorun daha da büyüyecek.

 

Bu sorunlar palyatif tedbirlerle çözülecek sorunlar değil. ÇAY-KUR’un mevcut satış stratejisinde değişikliğe giderek çözüm üretebileceğini sanmak yanılgıdan öteye geçmez. O nedenle, sorunu Genel Müdürün değiştirilmesinde aramak çözüm değil . Böyle bir gelişme bunu düşünenlere, iktidar siyasetine zarar verir.

 

Biliyorum bazılarını bu yönde iştahı kabarmış durumda. Bunlar, ÇAY-KUR’a Genel Müdür olmak için sağı solu gazlayıp duruyorlar.

 

Onlara da şunu söylemek isterim; Sizlere bulunduğunuz yerler bile fazlalık..!