Nöbetçi Eczaneler
LAZLARIN EN BUYUK OZELLİKLERİ
Özel Haber : Neco Yarıcı
Lazlar, Türkiye’nin en renkli ve özgün kültürel topluluklarından biridir. Genellikle tüm Doğu Karadeniz halkı için “Laz” tabiri kullanılsa da, aslında Lazlar kendine has bir dili (Lazca), tarihi ve coğrafi sınırları olan bir etnik gruptur.
Lazların en belirgin özelliklerini kültürel, karakteristik ve sosyal başlıklar altında şöyle sıralayabiliriz:
1. Dil ve Kimlik: Lazca
Lazların en ayırt edici özelliği, Kafkas dil ailesine (Güney Kafkas dilleri) mensup olan Lazca konuşmalarıdır.
Lazca, Türkçeden tamamen farklı bir gramer yapısına ve kelime dağarcığına sahiptir.
UNESCO tarafından “tehlike altındaki diller” kategorisinde gösterilse de, bölgede hala günlük yaşamda, şarkılarda ve kültürel aktarımda canlılığını korumaya çalışmaktadır.
2. Karakteristik Özellikler
Lazların mizaçları genellikle coğrafyanın zorlu şartlarıyla şekillenmiştir:
Tez Canlılık: Hızlı düşünür, hızlı hareket eder ve hızlı konuşurlar. “Aceleci” olmalarıyla bilinirler.
Pratik Zeka: Sorunlara karşı alışılmadık, hızlı ve yaratıcı çözümler üretme yetenekleri (buna bazen “Laz aklı” veya “Laz müteahhitliği” esprisiyle yaklaşılır) meşhurdur.
İnatçılık ve Kararlılık: Bir işe başladıklarında onu bitirmeden bırakmazlar. İnandıkları doğrulardan kolay kolay vazgeçmezler.
Mizah Yeteneği: Kendileriyle barışıktırlar; hazırcevap ve esprilidirler.
3. Müzik ve Dans: Tulum ve Horon
Karadeniz denince akla kemençe gelse de, Laz kültürünün asıl ve en güçlü müzik enstrümanı Tulumdur.
Tulum: Özellikle Rize’nin doğusu ve Artvin sahil şeridinde düğünlerin, yayla şenliklerinin vazgeçilmezidir.
Horon: Laz horonu çok hızlı, ritmik ve birliktelik gerektiren bir danstır. Omuz omuza oynanması, toplumsal dayanışmayı simgeler.
4. Coğrafi Dağılım (Gerçek “Lazistan”)
Türkiye’de sık yapılan bir yanlışı düzeltmek gerekirse; Trabzon, Ordu veya Giresunlular etnik olarak Laz değildir (kültürel etkileşim olsa da).
Asıl Bölge: Lazların yoğun olarak yaşadığı bölge Rize’nin Pazar ilçesinden başlar; Ardeşen, Fındıklı, Arhavi, Hopa ve Kemalpaşa (Artvin) ilçelerini kapsayarak Gürcistan sınırına kadar uzanır.
5. Mutfak Kültürü
Laz mutfağı, Karadeniz coğrafyasının sunduğu ürünlere dayanır:
Hamsi: Sadece bir balık değil, bir yaşam biçimidir (Hamsili ekmek, hamsili pilav vb.).
Kara Lahana: Çorbası ve sarması en temel yemeklerdendir.
Laz Böreği: Adı börek olsa da aslında muhallebi ve şerbetle yapılan, baklava yufkası kullanılan çok özel bir tatlıdır.
Muhlama (Kuymak): Mısır unu, tereyağı ve özel peynirle yapılır.
6. Doğa ve Mimari ile İlişki
Serender (Nayla): Ahşap mimaride ustadırlar. Yiyecekleri nemden ve zararlılardan korumak için 4 direk üzerine inşa edilen ahşap kilerler (serender), Laz mimarisinin simgesidir.
Atmaca Tutkusu: Özellikle sonbaharda atmaca yakalamak ve eğitmek, bölgedeki erkekler için yüzyıllardır süren bir gelenek ve tutkudur.