SU HAKTIR, SUYA ULAŞIM HAKKI ENGELLENEMEZ!

ANKARA KENT KONSEYİ
BAŞKENT ANKARA ÇEVRE VE İKLİM MECLİSİ
Yetkililerin ve Kamuoyunun Dikkatine
SU HAKTIR, SUYA ULAŞIM HAKKI ENGELLENEMEZ!
Dünyada 2 milyar insan kullanılabilir temiz suya ulaşamazken, ülkemizde ise 2 milyonu aşkın insan içilebilir temiz suya ulaşamıyor.
Unutulmamalıdır ki su, bütün canlıların ulaşma hakkının diğerinden daha öncelikli olmadığı, yaşamın var oluş temelindeki ekosistemin en temel hakkıdır.
Ki, bu ‘suya ulaşım hakkı’ hiçbir koşulda engellenemez!
‘SU’ya Saygı’yı esas alan Ankara Kent Konseyi (AKK) Başkent Ankara Çevre ve İklim Meclisi’nin (BAŞÇİM), kuruluşuna altyapı oluşturan çalışmaların ilk raporu ve ABB Meclisine ilk tavsiye kararlarından birisi, başta ‘Tatlar’ olmak üzere ABB ve dolayısıyla ASKİ bünyesindeki su arıtma tesisleri ve içme suyu isale hatlarının yenilenmesi yönünde idi!
Kaldı ki ABB yetkilileri de 2019 yıl sonu itibariyle bu konuda ivedi çalışmalar başlatmış ve hala devam ettirmektedir. Ancak, son yaşananlar doğrultusunda, ABB ve dolayısıyla ASKİ’nin bu yöndeki çalışmalarına sekte vuran bazı gelişmeler meydana gelmiştir.
Bu doğrultuda özellikle ‘Suya Saygı Buluşmaları’ ile ‘Su Raporu’ ve ‘Ankara’nın Mavi Altyapı Potansiyeli’ çalışma ve etkinlikleri ile duyarlılık oluşturup çalışma programına alan ve konuyla direkt bağlantılı olan AKK Başkent Ankara Çevre ve İklim Meclisi olarak kamuoyu, ilgili ve yetkililere seslenen bir açıklama yapma zorunluluğu doğmuştur.
Ankara Çayı’na Deşarj
Bilindiği gibi 1998’de kurulan, kurulum planlamasında 2010 ve 2025’te kapasite artış ve modernizasyonu planlanan ancak bugüne kadar herhangi bir çalışma yapılmayan, Ankara Merkezi (Tatlar) Atık Su Arıtma Tesisi’nde; Ankara Metropol Kent merkezinde yer alan Çankaya, Altındağ, Keçiören, Pursaklar, Yenimahalle, Mamak, Etimesgut, Sincan ve Gölbaşı ilçelerinden toplanan atık sular arıtılmaktadır.
Türkiye’nin en büyük atık su arıtma tesisi olan Ankara Merkezi (Tatlar) Atık Su Arıtma Tesisi’nin, kapasitesi maksimum 765.000 m³/gün olmasına karşın, tesise gelen mevcut atık su miktarı 1.000.000 m³/gün oranını aştığı görülmektedir.
Dolayısıyla tesise gelen atık suların bir kısmı, kapasite yetersizliğinden dolayı arıtılamadan Ankara Çayı’na deşarj ediliyor.
Aciliyet Tespiti
Bu konu ile ilgili, Türkiye Su Enstitüsü ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi’ndeki uzmanlar ve akademisyenler tarafından üç adet Teknik Rapor hazırlanmıştır. Raporlarda, yatırım ihtiyacının, son derece açık ve tartışılması mümkün olmayan bir gerçek olduğu vurgulanmıştır.
Bu durumda, ABB yetkililerinden ve Akademik Raporlardan elde edilen bilgilere göre, kapasite artışı ve modernizasyon aciliyeti tespit edilen, Ankara Merkezi (Tatlar) Atık Su Arıtma Tesisi’nin, Kapasite Artışı ve Tesisin İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisine Dönüştürülmesi Projesi kapsamında, Kavramsal Tasarım çalışmalarına 2020 yılında hızla başlanmış ve 2021 sonunda tasarım çalışmaları tamamlanmıştır.
Akabinde, Çevresel Etki Değerlendirme Raporu hazırlanmış ve ÇED Onayı da Çevre Bakanlığından Ocak 2023’te alınmıştır. Hazırlanan Fizibilite Raporları, T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığına sunulmuş ve proje Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanarak, 2023 Yatırım Programına, Dış Kredili Proje olarak alınmıştır.
Nitekim, ‘Hassas Su Kütleleri ile Bu Kütleleri Etkileyen Alanların Belirlenmesi ve Su Kalitesinin İyileştirilmesi Hakkında Yönetmelik’ ile belirlenen Ankara Çayı alt havzası, kentsel hassas alan içerisinde yer aldığından, tesisin karbon (C) giderimi ile birlikte azot (N) ve fosfor (P) giderimi yapabilecek şekilde, yönetmelik hükümleri çerçevesinde İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’ne dönüştürülmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda, Tatlar AAT’nin en geç 23.12.2023’e kadar yenilenmesi/dönüştürülmesi/iyileştirilmesi, yönünde ASKİ Genel Müdürlüğü’ne, Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından talimat verilmiş olmasına karşın önceki dönemlerde ihmal edilmiştir.
Bu kapsamda, tesis yatırımının, uluslararası finans kuruluşları tarafından sağlanacak finansman ile gerçekleştirilmesine yönelik, 8 farklı uluslararası finans kurumu ile ön görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
Tesisin yatırımını finanse etmeyi kabul eden iki farklı finans kurumu ile kredi görüşmeleri başlatılmış olup finans kaynağı indikatif olarak sağlanmıştır.
Resmi Kararlarla Tezat
Hal böyle iken, söz konusu proje için sağlanan uluslararası finansman kredisi kullanım talebi Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi gündemine getirilmiş, Plan Bütçe Komisyonu tarafından detaylı incelenmiş olduğu halde maalesef, 14 Temmuz 2023’te Belediye Meclisindeki oylama ile bu kredi başvurusu reddedilmiştir.
Bu duruma rağmen, ABB Meclis üyeleri tarafından, Proje Finansman Talebinin reddedilmesi, Cumhurbaşkanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Ankara Valiliği kararlarıyla tezat oluşturmaktadır.
Çevre Kirliliği
Atık Su Arıtma Tesislerinin yeterli kapasiteye sahip olması ve modern arıtma teknolojileri kullanması, çevre kirliliğinin önlenmesi açısından son derece önemlidir.
Söz konusu projenin gerçekleştirilmesi akabinde Ankara Çayı, akabinde Sakarya Havzası korunmuş olacaktır. Aynı zamanda, Sakarya Nehri üzerinden İstanbul İline İçme Suyu temini yapılmakta olduğundan İstanbul İli İçme Suyu kaynakları ile diğer yüzeysel su kaynaklarının da korunmuş olacağı bilinmelidir.
Kentsel atık suların arıtılmadan doğaya deşarj edilmesi, su kaynaklarının kirlenmesi, sucul ekosistemin bozulması ve halk sağlığını tehdit eden hastalıkların yayılmasına neden olan ve çevre kirliliği konusunda endişe verici bir durumdur.
Tesisin, ‘Kapasite Artışı ve İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi Dönüşümü Projesi’ için uluslararası finansman kredisi talebini reddeden, ABB Meclis Üyeleri; ret gerekçeleriyle birlikte çözüm önerileri ve alternatif finans kaynakları konusunda, nüfusu yaklaşık 6 milyona yaklaşan Ankara halkı ve oluşacak çevre kirliliği etki alanındaki herkesi bilgilendirmelidir.
Çözüm Bekliyoruz
Tüm canlı yaşamın teminatı olan doğa, doğal yaşam alanları ve su varlıklarının korunması doğrultusunda, bu ve benzer projelerin, siyaset dışında değerlendirilmesini, alınan bu kararın yanlışlığının görülmesi ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından yeniden değerlendirilerek düzeltilmesi ve bu yönde çözüm üretilmesi gereğini bir kez daha vurgulamak istiyoruz.
Bu hayati projenin ivedilikle hayata geçirilmesi ve öneminin anlaşılması noktasında tüm kamuoyunun desteğini bekliyoruz.

Ömer ŞAN
Ankara Kent Konseyi
Başkent Ankara Çevre ve İklim Meclisi YK Başkanı