Nöbetçi Eczaneler
Bugün geldiğimiz noktada, Türk çayının kalitesi maalesef düşüşte, bu durum doğrudan Yaş Çay üreticisinin gelir kaybıyla bağlantılıdır. Eğer biz çay üreticileri alın terimizin emeğimizin karşılığını alamıyorsak, bunun sebebi çok açıktır: Türk çayının son yıllarda bilinçli ya da bilinçsiz şekilde kalite olarak aşağıya çekilmesidir.
Oysa ki Siyah Çay Tebliği açık, net ve yoruma kapalıdır.
Tebliğe göre siyah çay, iki buçuk – üç yaprak ve taze sapın belirli işlemlerden geçirilmesiyle üretilir. Bunun dışındaki herhangi bir katkı, herhangi bir yan ürün veya işlem, siyah çay üretimine eklenemez. Bu kadar acık ve nettir.
Ancak bugün market rafları, tebliğe aykırı şekilde üretilen ve içine çay ekstratı eklenmiş ucuz çaylarla doldurulmaktadır.
Üstelik bu ürünler tüketiciye, yani gerçek çay tiryakisine “siyah çay” olarak sunulmaktadır.
Çay Ekstratı Nedir?
Siyah çay üretimi sonrasında kalan lif ve çay odunu, yüksek ısıya tabi tutulup kaynatılarak bir çeşit boya niteliği taşıyan “ekstrat”a dönüştürülmektedir. Yani çayın iki buçuk – üç yaprak kısmı değil, odunsu ve tebliğe göre siyah çay üretiminde kullanılmaması gereken kısmı işlem görerek çay da eklediğinde renklendirici bir madde hâline getirilmektedir.
Bu ürünlerin siyah çay poşetine girmesi açıkça yasaktır.
Yönetmelik yürürlükte olmasına rağmen, bu uygulamanın önüne geçen bir denetim mekanizması bulunmamaktadır.
son yıllarda Çay üreticisinin de hatalı olduğu Yanlış Hasat Sorunu bu atıkların çoğalmasına sebep olmuş.
Bugün yanlış hasata göz yumulması nedeniyle çay odunu oranı %10’lara kadar çıkmıştır.
Bu odunsu materyaller, gerek Çaykur gerek özel sektör tarafından yaş çay alım politikaları güncellenmediği için satın alınıyor ve siyah çay imalat maliyeti gibi işleniyorlar, ve bu atık çay odunları ve lifleri il içi ve il dışındaki tesislere taşınıp ekstrata dönüştürülmektedir. Ardından da tebliğe aykırı biçimde siyah çay poşetlerine eklenmektedir.
Üretici Ne İstiyor?
Bir yaş çay üreticisi olarak beklentim çok açıktır:
Kaliteden ödün verilmeden, Siyah Çay Tebliği’ne tam uyum sağlanarak kuru çay üretilmelidir.
Eğer amaç halka ucuz çay sunmaksa bunun yolu bellidir:
O zaman Türk Gıda Kodeksi revize edilir, kuru çay kategorisine üçüncü bir çeşit eklenir: “Ekstratlı Çay”.
Tıpkı bitki çayları gibi ayrı bir sınıf olur ve tüketici de ne aldığını bilerek satın alır.
Bu Neden Önemli?
Türk çayının itibarı yükselir.
Tüketici kaliteli çaya yeniden güven duyar.
Üretici, yani bizler, emeğimizin karşılığını alır.
Türk çayı gerçek değerinde satılır.
Yaş çay fiyatı olması gereken seviyeye çıkar.
Kısacası çözüm çok zor değildir:
Ya tebliğ değiştirilir, ya da tebliğe aykırı ürünler siyah çay poşetine kesinlikle konulmaz.
Emin Kanbur / Yaş Çay Üreticisi