Haber: Sümeyye Çelik
“Kemalpaşa Ziraat odası başkanı Olcay Muti, “Sorarım ki Çaykur’a çay fiyatı belirlemesi yapmadınız. Yani çay fiyatını kim belirliyor devlet mi ya da devletin başındaki Cumhurbaşkanı’mı yoksa, Rize Ticaret Borsası ‘mı ya da Özel çay fabrikaları sahiplerini mi belirliyor. Rize Ticaret Borsası’nın üyelerinden birinin Mehmet Erdoğan’ın fabrikası Orçay sahibi 19 TL’den çay alımı başlamıştır diye bir mesaj göndermiş çay müstahsillerine. Sorarım ki şimdi ben cumhurbaşkanına ya da Çaykur’un Yöneticilerine çayın sahibi kimdir? Mehmet Erdoğan Orçay’ın sahibi Mehmet Erdoğan’ mı, Rize Ticaret Borsası’ mı veya devlet’ mi? Biz çay üreticileri olarak çay fiyatının derhal açıklanmasını ve en az en % 100 zam istiyoruz” dedi
Çay işletmeleri genel müdürlüğü (ÇAYKUR) Doğu Karadeniz Bölgesinde, Rize, Trabzon, Giresun, Artvin ve Ordu illerinde 205 bin çay üreticisinin geçim kaynağı olan yaş çay kampanyasını 4 Mayıs 2024 tarihinde açıkladı. Yaklaşık 1 haftadan beri yaş çay toplayıp Çaykur’a veren çay üreticileri yaş çayı kaç paraya sattıklarını bilmiyor çünkü hükümet henüz yaş çay fiyatını açıklamadı. Hükümetin yaş çay fiyatını önümüzdeki günlerde açıklayacağı öğrenilirken 4 Mayıs 2024 günü Rize Ticaret borsası (RTB) başkanı özel sektör orçay sahibi Mehmet Erdoğan üreticilere bürüt 19 TL’den çay alımlarına başladığını duyurdu. Bu duruma ziraat odası ve siyasi parti temsilcileri tepki gösterdi.
“Hükümet Çay Fiyatını 25 Tel Olarak Açıklamalıdır”
İyi parti Rize il başkanı Av. Kürşat Hacısüleymanoğlu: “Rize Ticaret Borsası’nın çay fiyatıyla ilgili 19 lira açıklamasının tamamen bir fiyasko olduğunu, çay fiyatının manipüle edildiğini düşünüyoruz. Ayrıca açıklanacak olan çay fiyatının güncel ekonomik koşullar dikkatine alınarak, güncel enflasyon dikkate alınarak, maaliyet hesabı yapıldı. Maaliyet hesabına göre en az 25 TL olarak açıklanmasını talep ediyoruz
Ticaret Borsası Fiyat Açıklaması Yapıyor. Böyle Bir Durum Olur Mu? Burada Hükümet Var, Devlet Sözcüleri Var”
Demokrat Parti Rize İl Başkanı Hamit Çelik: “Kampanya açıldı, bugün çay sezonu başladı ancak hala fiyat açıklanmadı. Bazı sanayici iş adamları, özellikle Ticaret Borsası fiyat açıklaması yapıyorlar. Böyle bir durum olur mu? Burada hükümet var, devlet sözcüleri var, Ziraat Odası’nın talepleri var, vatandaşın beklentileri var. Ticaret Borsası başkanı fiyat açıklaması yapıyor. Sayın Erdoğan, 19 liradan çay alıyor. Kendi fabrikası var tabii. Peki tamam, peki hükümet. Bunun fiyatı altına verdiği zaman 17 lira konuşulan rakamlar var, yani peki, sayın Erdoğan o zaman 19 liradan çay alacak mı acaba? Onu sormak isterim. Hükümete tüyo veriyor yani. Bugün çay fiyatının gerçek rakamı uluslararası piyasada 85 senttir. Yani o da 26 lira üzerindedir. Bu para, bugün çaya verilecek zam bir defa 25 liranın altına düşmemesi lazım. 25 lira bu milletin hakkıdır. Çünkü burada geçen sene 800 lira yevmiye yapılırken, yevmiye çay toplanırken bugün 1500 lira isteniyor. Bunun gübresi var, çapalaması var, ot temizliği var, bakımı var. Yani bunları üste koyduğunuzda çayın değerini. Yani bugün 19 lira olarak açıklamak öyle bir çay almak bu akla, yani ziyandır ya. Böyle bir şey olur mu ya? Burada yapılacak iş hükümetin bir an önce çay fiyatını açıklaması lazım. Açıkladığı fiyat da 25’in altında olmamalı. 25 lira çay fiyatı gerçek değeridir. Yoksa altına düşerse emek hırsızları tekrar iş başına gidecek. Bir de şunu unutmamak lazım: Geçen seneden bu zamana kuru çaya kaç kere zam yapıldı? Kuru çay tavan yapıyor. Bir taraftan milletin emeği çalınıyor, buna bir an önce fiyat açıklamasını bekliyor. “Dedi.
“Borsa Başkanının Çay Fabrikası Olduğunu Biliyoruz.19 Tl ‘Den Çay Almaya Devam Mı Edecek”
Gelecek Partisi İl Başkanı Osman Civelek:’’ Devletin en yetkilisi o günkü parlamenter sistemde Başbakan vardı. Rahmetli Başbakan Mesut Yılmaz gelirdi Rize’ye çay fiyatını açıklardı. Çay fiyatının açıklanmasıyla bir bayram havası estirirdi. Rize Meydanı mitinglere dönüşürdü adeta. Diyelim ki o gün ki şartlarda enflasyona yakın bir rakam verildi. Rizeli olması münasebetiyle de onun üzerine ilave bir ek ödenek daha aktarırdı başbakan ve çay fiyatı öyle açıklanırdı. Son yıllarda tabi gördüğümüz artık alışkanlık haline getirdi iktidar, Çaykur binalarından, bakanlığın odalarından çay fiyatları açıklanmaya başlandı. Burada Rizeliyi alıştırdılar. En son geçen sene seçimlerde mayıs ayı çayı fiyatı açıklanırken Cumhurbaşkanı Rize meydanın da bir fiyat açıkladı fiyattan da üreticilerimiz çok memnun kalmadı çünkü miting alanının boşaldığını hissettik ve gördük çay fiyatı açıklandıktan sonra tabi ki bugün ki şartlarda kamuoyunda dolaşan bir rakam var bizlerinde gönlünden geçen bir rakam var. Bu iki şartlarda fiyatın 25 TL olması makbuldür ve çünkü ekonomik sıkıntılarla insanlarımız uğraşırken bir nebze nefes alma adı altında belki bir faydası olacaktır bu rakamın. Bugün bakıyoruz borsa başkanı açıklıyor, bakanlıktan bir yetkili açıklıyor, tabi ki hemen aklımıza şu geliyor, bugün şimdi borsa başkanı bir fiyat verdi, yarın hükümet çay fiyatını 18 TL açıkladı, peki aynı Borsa Başkanının çay fabrikası olduğunu biliyoruz.19 TL ‘den çay almaya devam mı edecek, yoksa oda fiyatı 18 TL’ye mi düşürecek. Bunların yaşanmaması için iktidarın bunlara taviz vermemesi lazım. Direkt yetkili kişi tarafından açıklanması gerekirdi bugüne kadar. Borsa Başkanının böyle bir hamle yapması Rizeli olarak bizlerinde şüpheye düşürmüştür. Acaba başka bir şeyler mi var, ne olmuştu bu fiyatı açıklarken? Rize ’linin hakkı 25 TL’dir ve üzeridir bununda böyle olmasını talep ediyoruz. Çay fiyatının bir an önce açıklanmasını istiyoruz. Yani vatandaş çayı kaç paraya sattığını bilsin. ’dedi.
Bu Belirsizlik, Adeta Milletimizi Çay Tarımına Küstürmüş Durumda, Çay Tarımı Bir Alarm Vermektedir”
Saadet parti Rize il başkanı Av. Muhammet Kaçar: “Bu günlerde istisnai bir dönem yaşıyoruz. Maalesef, her ne kadar çay sezonu 4 Mayıs’ta başlamış ise de bugün 7 Mayıs olmasına rağmen çay fiyatının hükümet yetkilileri tarafından açıklanmadığını gözlemliyoruz. Çay tarımıyla uğraşan yaklaşık 210.000 müstahsilimiz var. Bunların da aileleriyle birlikte değerlendirdiğimizde yaklaşık 1 milyon insanımızı yakından etkilemekte. Milletimiz kendi kaderine terk edilmiş bir durumda kendisini hissettirmek yetkisi olmamasına rağmen, bir özel çay sektörü işletmecisi kendince bir fiyat belirlemiştir. Bu, normalde olması gereken fiyatının oldukça altında, adeta bir manipülasyon ve algı oluşturma operasyonu olarak gözlemlenmektedir. Milletimizin yaklaşık 1 milyon insanımızın aleyhine bir durum olduğuna şahitlik ediyoruz. Bu belirsizlik, adeta milletimizi çay tarımına küstürmüş durumda bu anlamda çay tarımı bir alarm vermektedir. Bu belirsizliklerden dolayı milletimiz, adeta kaderine küsmüş, çayını dahi toplamaz duruma gelmiştir. Bu endişe verici bir durumdur. Ülkemizde yaşanan enflasyon da nazara alınarak, daha önceden de ifade ettiğimiz üzere asgari 25TL olarak çay fiyatının belirlenmesini ve desteklemenin de 3 TL olarak belirlenerek milletimizin güvenle önüne bakabileceği bir ortamın oluşmasını hükümet yetkililerimize önemle arz ediyoruz. Bu yanlıştan bir an önce vazgeçilerek olması gereken asgari 25 TL olarak fiyatın belirlenmesini ve bu fiyatın bir an önce açıklanmasını yetkililerden önemle rica ediyoruz.”
“Çay Fiyatını Kim Belirliyor? Devlet Mi Ya Da Devletin Başındaki Cumhurbaşkanı’mı Yoksa, Rize Ticaret Borsası mı”
Artvin, Kemalpaşa Ziraat odası Başkanı Olcay Muti, “4 Mayıs Cumartesi günü başlayan Çay Tarımı bir sürü belirsizliklerle, sıkıntılarla Başladı. Sorarım ki Çaykur’a çay fiyatı belirlemesi yapmadınız. Yani çay fiyatını kim belirliyor devlet mi ya da devletin başındaki Cumhurbaşkanı’mı yoksa, Rize Ticaret Borsası ‘mı ya da Özel çay fabrikaları sahiplerini mi belirliyor. Rize Ticaret Borsası’nın üyelerinden birinin Mehmet Erdoğan’ın fabrikası Orçay sahibi 19 TL’den çay alımı başlamıştır diye bir mesaj göndermiş çay müstahsillerine. Sorarım ki şimdi ben cumhurbaşkanına ya da Çaykur’un Yöneticilerine çayın sahibi kimdir? Mehmet Erdoğan Orçay’ın sahibi Mehmet Erdoğan’ mı, Rize Ticaret Borsası’ mı veya devlet’ mi? Biz çay üreticileri olarak çay fiyatının derhal açıklanmasını ve en az en % 100 zam istiyoruz. Yani maliyetlerimiz geçen yıldan bugüne arttı, Mazota gelen, enerjiye gelen, gıdaya gelen arttı. Ziraat Odaları olarak maliyet hesaplaması yaparken birçok kalemde maliyet hesaplaması yaptık ve bunların bir yıllık almış olduğu zamları hesapladık ortalama 17.8 kuruşa denk düştü. Bu yıl 1 kilo yaş çay yaprağının maliyeti üreticiye 17.8 kuruş. Biz Odalar olarak çay bölgesi Ziraat Odaları odaları olarak Hopa Ziraat Odası olarak bu yıl çay fiyatının 25 liranın üzerinde olmasını talep ediyoruz. Döviz artışı alım gücümüz düştü. Geçen yıl 150 liraya aldığımız çay makası bu yıl 600 geçen yıl 20 liraya aldığımız çuval bu yıl 50 Lira buyurun sayın Devlet Büyükleri bu hesabı bu maliyeti siz yapın ve bu yıl üreticilerimizin yüzünü güldürecek bir fiyat belirleyin.” dedi